Σύντομο Ιστορικό |
H Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας (γνωστή και ως «Παλαιά Φιλαρμονική») ιδρύθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 1840 και είναι ο παλαιότερος μουσικοεκπαιδευτικός οργανισμός στην Ελλάδα. Ο αρχικός σκοπός των ιδρυτών του ήταν η δημιουργία μιας πλήρους μουσικής ακαδημίας, παρόμοιας με εκείνες της γειτονικής Ιταλίας. Με τον τρόπο αυτό επιχειρήθηκε να δοθεί βιώσιμη λύση σε ένα χρονίζον πρόβλημα, δηλαδή την απουσία μιας παιδαγωγικά πλήρους μουσικής σχολής, η οποία θα προσέφερε στους Κερκυραίους μουσική εκπαίδευση, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης, ηλικίας, φύλου και γενικής παιδείας. Στο σημείο αυτό πρέπει να ειπωθεί ότι πριν το 1840 στην Κέρκυρα πρόσβαση στη μουσική εκπαίδευση είχαν είτε άτομα που μπορούσαν να ανταπεξέλθουν στο οικονομικό έξοδο της πρόσληψης ενός ιδιώτη μουσικοδιδασκάλου είτε τα μέλη των άτυπων επαγγελματικών μουσικών συντεχνιών του νησιού. Ο δεύτερος ήταν και ο μόνος τρόπος μέσω του οποίου μπορούσε κανείς να αποκτήσει (ημι)επαγγελματική μουσική κατάρτιση. Οι ιδρυτές της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κέρκυρας κατανοούσαν πλήρως τις παραπάνω αδυναμίες και -με αφορμή την άρνηση της βρετανικής διοίκησης να επιτρέψει από τον Αύγουστο του 1837 τη συμμετοχή στις θρησκευτικές τελετές του νησιού τιμητικού στρατιωτικού αγήματος και μπάντας- ξεκίνησαν την οργάνωση ενός πρότυπου μουσικού οργανισμού. Στο πλαίσιό του μπορούσε κανείς να καταρτιστεί μουσικά τόσο σε πρακτικό επίπεδο (έγχορδα και πνευστά όργανα, πιάνο, φωνητική μουσική) όσο και σε θεωρητικό (από βασικά θεωρητικά μέχρι μουσική σύνθεση και αισθητική). Όλα τα παραπάνω προσφέρονταν στους μαθητές της Φιλαρμονικής εντελώς δωρεάν από πλήρως καταρτισμένους δασκάλους. Ο μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας του ιδρύματος παράλληλα με το επίπεδο της εκπαίδευσης άλλαξαν τα δεδομένα της μουσικής παιδείας σε τοπικό επίπεδο. Κατά τον 19ο αιώνα και μέχρι τα χρόνια του Μεσοπολέμου την καλλιτεχνική ηγεσία του ιδρύματος είχαν κατά καιρούς μερικές από τις σημαντικότερες μορφές της μουσικής της νεώτερης Ελλάδας, όπως για παράδειγμα ο Νικόλαος Μάντζαρος (1795-1872), ο Δομένικος Παδοβάνης (1817-1892), ο Διονύσιος Ροδοθεάτος (1849-1892), ο Δημήτριος Ανδρώνης (1866-1918) και ο Σπυρίδων Δουκάκης (1886-1974). Όλοι οι παραπάνω κατάγονταν από την Κέρκυρα και είχαν σημαντικές σπουδές στην Ιταλία ή στη Γερμανία. Πολλοί από τους μουσικούς της Φιλαρμονικής σταδιοδρόμησαν (και σταδιοδρομούν) ως συνθέτες, σολίστες, μουσικοί ορχηστρών και στρατιωτικών μουσικών σωμάτων και αρχιμουσικοί, και συνεισέφεραν με τον τρόπο τους στη διαμόρφωση της έντεχνης μουσικής στην Ελλάδα του 19ου και του 20ού αιώνα. Παρά τις ποικίλες δραστηριότητες της Φιλαρμονικής, το λαοφιλέστερο από τα μουσικά σχήματά της παραμένει η μπάντα. Πρωτοεμφανίστηκε τον Αύγουστο του 1841 και υπήρξε εξαρχής το δημοφιλέστερο μουσικό συνολό της. Αυτή πρωτοαπέδωσε τον Ελληνικό Εθνικό Ύμνο το 1864 και αυτή παιάνισε κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 τον «Ολυμπιακό Ύμνο». Αλλά και η εκπαιδευτική σημασία της μπάντας συνεχίζει να είναι σημαντική. Ακόμη και σήμερα εκατοντάδες μαθητές έρχονται σε πρώτη επαφή με τη μουσική μέσα από τη δωρεάν διδασκαλία των πνευστών και κρουστών οργάνων. Μερικοί μάλιστα ανακαλύπτουν και το μουσικό τους ταλέντο, γεγονός που τους οδηγεί να ακολουθήσουν τελικά επαγγελματική καριέρα στη μουσική. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα πρότυπα της μπάντας της Φιλαρμονικής υιοθετήθηκαν κατά καιρούς και από άλλα παρόμοια σχήματα εντός και εκτός Κέρκυρας. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 η Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας έχει ξεκινήσει σειρά δράσεων με σκοπό τη διεύρυνση των μουσικών δραστηριοτήτων της. Εκτός από την μπάντα της, η Φιλαρμονική διατηρεί πλέον συμφωνική ορχήστρα και έχει ενεργοποιήσει πλήρως τη διδασκαλία εγχόρδων και πιάνου. Η μπαντίνα της, επίσης, προσφέρει την ευκαιρία στους εκκολαπτόμενους μουσικούς να συμμετάσχουν από μικρή ηλικία σε ένα μουσικό σύνολο. Κάθε χρόνο 100-150 νέοι μαθητές εγγράφονται στις σχολές της για να διδαχθούν δωρεάν μουσική. Επίσης, η νέα αίθουσα εκδηλώσεων φιλοξενεί μαθητικές συναυλίες και άλλες μουσικές εκδηλώσεις, ενώ από το 2009 οργανώνονται εκεί και μουσικολογικές διαλέξεις. Τέλος, τόσο το διοικητικό όσο και το μουσικό αρχείο του ιδρύματος είναι πλέον προσιτό στους ερευνητές, ενώ το Μουσείο Μουσικής της Φιλαρμονικής άνοιξε στο κοινό το 2010. |