Νικόλαος Χαλικιόπουλος Μάντζαρος: Η Ακαδημία Αθηνών τιμά τον εμπνευστή και πρώτο Καλλιτεχνικό Διευθυντή της Παλαιάς Φιλαρμονικής. Με μια υποβλητική και με τη δέουσα λαμπρότητα τελετή εγκαινιάστηκε επισήμως στις 10 Απριλιού 2025 η έκθεση με τίτλο «Νικόλαος Χαλικιόπουλος Μάντζαρος… και βλέποντας απέναντι» στο ιστορικό κτήριο της Ακαδημίας Αθηνών (Πανεπιστημίου 28). Η έκθεση διοργανώνεται από την Ακαδημία Αθηνών και την Ιονική Ακαδημία-1808 με στόχο, όπως αναφέρουν στην πρόσκλησή τους, να τιμήσει «τον εθνικό μουσουργό και πρώτο καλλιτεχνικό διευθυντή της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κερκύρας («Παλαιά», ιδρ. 1840) Νικόλαο Μάντζαρο», λαμβάνοντας ως αφορμή τα 230 έτη από τη γέννησή του.

Η έκθεση μέσα από 130 εκθέματα έχει ως σκοπό να αναδείξει τον μουσουργό μας ως μια πανευρωπαϊκή και διεθνική προσωπικότητα του καιρού του, πέρα από τοπικισμούς και βολικές βεβαιότητες. Αποτελείται δε από επτά ενότητες: 1) Ο Μάντζαρος και το περιβάλλον του, 2) Τα πρώτα έργα, 3) Μάντζαρος και Ιταλία, 4) Μάντζαρος και Σολωμός, 5) Ο Μάντζαρος παιδαγωγός (διδασκαλία σύνθεσης και διδασκαλία στην Παλαιά Φιλαρμονική), 6) Το ώριμο έργο, 7) Μεταθανάτια πρόσληψη.

Οι έξι πρώτες ενότητες εστιάζουν στη ζωή και στη δράση του Μάντζαρου όσο ήταν εν ζωή (1795-1872). Σε αυτές εκτίθεται υλικό του 19ου αιώνα προερχόμενο, όπως αναφέρει και ο κατάλογος της έκθεσης, αποκλειστικά από το Αρχείο του Κέντρου Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού (ΚΕΙΝΕ) της Ακαδημίας Αθηνών, τη Βιβλιοθήκη της Ακαδημίας Αθηνών, τα Ιστορικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη, το Αρχείο του Αναστασίου-Ιωάννου Μεταξά-Μαριάτου, τη Συλλογή Σπύρου Γαούτση και την Παλαιά Φιλαρμονική (ως, άλλωστε, ο μόνος φορέας της χώρας μας με άμεση και βιωματική σχέση με τον μουσουργό).

Η Παλαιά Φιλαρμονική θεώρησε αυτονόητη υποχρέωσή της να συμμετέχει στην παραπάνω έκθεση με πάνω από 20 επί τούτο επιλεγμένα τεκμήρια αρχειακού υλικού σχετιζόμενα άμεσα με τον εμπνευστή και Ισόβιο Καλλιτεχνικό Διευθυντή της, Νικόλαο Μάντζαρο. Αυτός, άλλωστε, από το 1840 μέχρι τον θάνατό του το 1872 καθόρισε την πορεία του ιδρύματος και εν πολλοίς τη μετέπειτα μουσική εξέλιξη του νησιού μας. Ανάμεσα στο προερχόμενο από την Παλαιά Φιλαρμονική πρωτότυπο υλικό ιδιαίτερη θέση έχουν ενθυμήματα από την παρουσία του Μάντζαρου στη Νάπολη (1825-26), τεκμήρια σχετιζόμενα με την καλλιτεχνική ηγεσία του στην Παλαιά Φιλαρμονική, ιδιόγραφες συνθέσεις του, έργα μαθητών του, καθώς και τεκμήρια σχετιζόμενα με τη μεταθανάτια αναγνώρισή του (1872-1890).

Στη μεταθανάτια πρόσληψη του Μάντζαρου είναι, άλλωστε, αφιερωμένη η έβδομη ενότητα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε αυτή παρουσιάζει η υποενότητα που αφορά τη «μετά-μνήμη» του Μάντζαρου κατά τον 20ό αιώνα, αφού σε αυτή παρουσιάζεται υλικό από πρόσωπα και φορείς που δημιουργήθηκαν, δημιούργησαν και έδρασαν μετά τον θάνατο του συνθέτη. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται και στο σχετικό Δελτίο Τύπου, στην ενότητα του 20ού αιώνα εκτίθεται υλικό προερχόμενο «από τη Φιλαρμονική Εταιρεία “Μάντζαρος” (ιδρ. 1890), το Φωτογραφικό Αρχείο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κέρκυρας, εικονογραφημένα βιβλία από τη Συλλογή Χρήστου Μοσχανδρέου, το πορτρέτο του Μάντζαρου φιλοτεχνημένο από τον εικαστικό Ανδρέα Κοντέλλη και το συμβολικό έργο του Ηλία Παπαηλιάκη, “Οι παλμοί της καρδίας μου στην απέναντι όχθη”, που δημιούργησε ειδικά για την έκθεση και τις εκπαιδευτικές δραστηριότητές της.» Για την ενότητα αυτή διατέθηκαν και διάφορες επιστημονικές εκδόσεις της Παλαιάς Φιλαρμονικής σχετικές με τον Μάντζαρο.

Τα εγκαίνια της έκθεσης προσέλκυσαν πολυπληθές ακροατήριο. Παρευρέθηκαν, μεταξύ άλλων, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκ. Παυλόπουλος, η πρώην Πρόεδρος της Βουλής Άννα Ψαρούδα Μπενάκη. Ομίλησαν οι κ.κ. Μιχαήλ Τιβέριος (Πρόεδρος Ακαδημίας Αθηνών), Χρήστος Ζερεφός (Γεν. Γραμμ. Ακαδημίας Αθηνών) και Ι.Α. Μεταξάς (Πρόεδρος της Ιονικής Ακαδημίας 1808). Κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης ήταν ο αρχιμουσικός της Συμφωνικής Ορχήστρας της Παλαιάς Φιλαρμονικής, Άλκης Μπαλτάς, ο οποίος παρουσίασε την εμβληματική ενορχήστρωσή του στο έργο του Μάντζαρου «Ύμνος εις την Ελευθερίαν».

Την Παλαιά Φιλαρμονική εκπροσώπησαν στην λαμπρή εκδήλωση οι κ.κ. Σπύρος Παδοβάς (Πρόεδρος) και Φλωρέν Καββάδας (Γραμματέας). Η Δ.Ε. της Παλαιάς Φιλαρμονικής ευχαριστεί και συγχαίρει τους εξαίρετους διοργανωτές και όλους τους συμμετέχοντες της έκθεσης για την προβολή της προσωπικότητας, του έργου και της μνήμης του Εθνικού Μουσουργού μας και πρώτου Καλλιτεχνικού Διευθυντή του ιδρύματός μας. Η έκθεση έχει ελεύθερη είσοδο και θα διαρκέσει έως τις 9 Μαΐου 2025.